Khi những chiếc xe sử dụng động cơ đốt trong đầu tiên được ra mắt vào cuối thế kỷ 19, nhiều người vẫn xem phát minh này chỉ là những phương tiện giúp vận chuyển con người và hành lý thuận tiện hơn, thay thế cho sức ngựa hay động cơ hơi nước. Tuy vậy, vẫn có những cá nhân và tập thể muốn thử thách giới hạn của những cỗ máy liệu có thể vượt qua được giới hạn về công nghệ và con người. Những động lực và thôi thúc đó dần trở thành nền móng để hình thành một trong những sự kiện danh giá nhất trên thế giới cho đến tận ngày hôm nay – Giải đua xe Công Thức 1 (Formula One – F1).
Lịch sử
Sau khi Karl Benz và Gottlieb Daimler độc lập phát triển những cỗ máy sử dụng động cơ đốt trong vào năm 1886, các công nghệ phục vụ cho ngành công nghiệp xe hơi ngày càng được chú trọng. Do đó, càng nhiều doanh nghiệp bước chân vào cuộc chơi non trẻ nhưng đầy tiềm năng này. Sự cạnh tranh giữa các cá nhân và thương hiệu dẫn đến việc tổ chức những giải đua Grand Prix tại châu Âu vào những năm 20 và 30 của thế kỷ trước. Châu Âu được xem là cái nôi khai sinh ra giải đua này, khi gần như toàn bộ các đội đua đều đặt trụ sở tại đây.
Trong khoảng thời gian trên, nền móng đầu tiên của giải đua xe Công Thức 1 dần dần hình thành. Nổi bật nhất là việc ra mắt các màu sắc đại diện cho từng quốc gia như Anh (màu xanh British Racing Green), Pháp (màu xanh Bleu de France), Italy (màu đỏ Rosso Corsa) hay Đức (màu trắng hoặc bạc)… Những quy định này dần trở thành một nét văn hóa và có sức ảnh hưởng đến tận thời điểm hiện tại, khi mỗi hãng xe của từng quốc gia trên đều vẫn giữ những tùy chọn màu sơn ngoại thất đặc trưng này.
Tuy nhiên, các giải đua Grand Prix đều bị tạm hoãn trong suốt thời gian diễn ra chiến tranh Thế Giới lần thứ 2. Định nghĩa “Công Thức 1” lần đầu tiên xuất hiện từ năm 1946 do Liên đoàn Ô tô Quốc tế (FIA) đưa ra. Có thể hiểu, “công thức” là một tập hợp những quy định và nguyên tắc mà những tay đua và các đội đua phải tuân thủ. Sau đó, những quy định về giải đua Công Thức 2 (Formula 2 – F2) và Công Thức 3 (Formula 3 – F3) được đưa ra vào các năm 1948 và 1950. Hiện nay, các giải đua F1, F2, F3 hay Formula E đều vẫn được tổ chức dưới sự giám sát của FIA.
Chặng đua (Grand Prix)
Một mùa giải F1 bao gồm nhiều chặng đua tại nhiều địa điểm trên thế giới, hay còn được biết với thuật ngữ Grand Prix. Một số chặng đua được tổ chức tại những trường đua khép kín, một số được tổ chức trên đường phố công cộng. Mỗi chặng đua bao gồm các phiên luyện tập (free practice sessions), chặng đua phân hạng (qualifying session) và chặng đua chính thức diễn ra vào ngày Chủ Nhật.
Tên gọi của chặng đua thường được đặt theo tên quốc gia hay thành phố đăng cai tổ chức. Nếu như có nhiều hơn 1 chặng đua được tổ chức tại 1 quốc gia nào đó trong cùng mùa giải, ban tổ chức phải đặt các tên gọi khác nhau cho những Grands Prix đó.
Thông thường, chiều dài mỗi chặng đua thường kéo dài tối thiểu 305 km. Tùy theo chiều dài trường đua mà số lượng vòng đua (lap) có thể thay đổi, từ 44 đến 78 vòng đua/chặng đua. Tuy nhiên, đối với Monaco Grand Prix, tổng quãng đường mà mỗi tay đua phải thực hiện chỉ 260 km. Nguyên nhân là do vận tốc trung bình tại chặng đua này thấp hơn nhiều so với các địa điểm khác, cũng như ban tổ chức giới hạn thời gian thi đấu không quá 2 giờ để đảm bảo các lý do an toàn.
Số lượng chặng đua trong một mùa giải sẽ thay đổi theo điều kiện mà quốc gia đăng cai tổ chức đáp ứng được. British Grand Prix 1950 là chặng đua đầu tiên áp dụng những nguyên tắc “Công Thức 1”. Mùa giải Formula One World Championship 2022 sẽ gồm 22 Grands Prix, khởi đầu với Bahrain Grand Prix diễn ra vào ngày 22/3 và kết thúc với Abu Dhabi Grand Prix vào ngày 20/11.
Các tay đua (Driver)
Có thể nói, các tay đua là những nhân tố quyết định đối với sự thành công của đội đua, nhà sản xuất hay cả một mùa giải. Đây là những cá nhân xuất sắc, được tôi luyện ngay từ thời thơ ấu, cọ xát qua nhiều thể thức thấp hơn như F3 hay F2, trước khi được các đội đua F1 để mắt và ký hợp đồng. Nhiều tay đua đã làm nên tên tuổi mình với những thành tích xuất sắc, ghi dấu trong suốt chiều dài lịch sử phát triển của giải đua Công Thức 1. Một số cái tên nổi bật có thể kể đến như: Bruce McLaren, Ayrton Senna, Niki Lauda, Michael Schumacher, Sebastian Vettel…
Mùa giải 2021 kết thúc đầy gay cấn với sự so kè đến tận điểm số cuối cùng giữa tay đua 7 lần giành chức vô địch Lewis Hamilton và nhà tân vô địch Max Verstappen. Với những cải tiến về mặt kỹ thuật cũng như con người, mùa giải 2022 được đánh giá sẽ mang đến sự cạnh tranh rất khốc liệt giữa những tên tuổi lão làng và các tân binh mới nổi.
Nhà sản xuất (Constructor)
Bên cạnh các tay đua, những nhà sản xuất (Constructor) cũng đóng một vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của giải đua Công Thức 1. Họ chịu trách nhiệm trong việc phát triển cơ cấu khung gầm của xe như thân xe, cấu trúc hấp thụ va chạm phía trước, khoang an toàn bảo vệ tay đua… Tuy nhiên, nếu như nhà sản xuất khung gầm và nhà sản xuất động cơ (Power Unit) của một đội đua là 2 tập thể độc lập với nhau, tên của nhà sản xuất sẽ là sự kết hợp giữa tên nhà sản xuất khung gầm và nhà sản xuất động cơ.
Chính sự cạnh tranh giữa những nhà sản xuất là động lực thúc đẩy các hãng xe đầu tư và phát triển công nghệ. Hiện nay, nhiều dòng xe thương mại đã được trang bị các tính năng vốn trước đây chỉ được sử dụng trên các mẫu xe đua F1 như McLaren, Ferrari, Mercedes-AMG…
Mùa giải Formula One World Championship 2022 có sự góp mặt của 10 nhà sản xuất (constructor):
Tuy nhiên, số lượng nhà sản xuất động cơ cho mùa giải 2022 chỉ có 4 đơn vị: Ferrari (Ferrari 066/7), Mercedes (Mercedes-AMG F1 M13), Red Bull (Red Bull RBPTH001) và Renault (Renault E-Tech RE22).
Đội đua (Entrant)
Đội đua (Entrant) là một cá nhân hay tổ chức có nghĩa vụ đăng ký tham gia cho tay đua và các mẫu xe tham gia giải đấu. Đội đua cũng có trách nhiệm trong việc chuẩn bị và bảo dưỡng xe đua trong tuần lễ diễn ra giải đua. Mỗi đội đua sẽ được đăng ký với quốc tịch của mình.
Một số đội đua có lịch sử gắn bó lâu dài với F1 như McLaren, Ferrari, Williams-Mercedes, Mercedes… Đặc biệt, Lamborghini cũng từng tham gia F1 trong mùa giải 1991 với đội đua Lambo (Modena Team SpA).
Mùa giải Formula One World Championship 2022 có sự góp mặt của 10 đội đua (entrant):
Ngày đua đầu tiên sẽ bắt đầu tại Vương Quốc Bahrain vào ngày 20/03/2022
Nguồn: Tổng hợp
wpDiscuz
